تغییرات زمانی میزان تولید رواناب و رسوب در طول فصل رشد گیاه زراعی نخود دیم (مطالعه موردی: در ایستگاه تحقیقات حفاظت خاک تیکمه‌داش، آذربایجان‌شرقی)

اطلاع از تغییرات زمانی میزان تولید رواناب و رسوب در طول فصل زراعی نه‌تنها در اتخاذ نوع و نحوه انجام کارهای حفاظتی مفید است بلکه در برآورد مدل‎های فرسایش خاک و رواناب کاربرد دارد. تحقیق حاضر با هدف بررسی تغییرات زمانی مقدار تولید رواناب و رسوب در طول فصل رشد گیاه نخود با تراکم‌های مختلف کشت تحت شرایط دیم در ایستگاه تحقیقات حفاظت خاک تیکمه‌داش در کرت­های فرسایشی اجرا شد. بدین منظور تحقیقی در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه سطح تراکم کشت گیاه نخود به‌ترتیب (30، 35 و 40 کیلوگرم بذر در هکتار)، در سه تکرار اجرا و نتایج حاصل در قالب طرح کرت‌های خردشده در زمان، تحلیل آماری شد. بدین ترتیب که بعد از شخم زدن کر‌ت‌ها، بذرها به‌طور یکنواخت و با روش کشت معمول در منطقه در 17 فروردین سال 1392 کشت شد. سپس در طول فصل رشد گیاه نخود بعد از هر بارندگی، رواناب جمع شده در مخزن‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که اثر اصلی تراکم کشت و زمان نمونه‌گیری بر میزان رواناب و رسوب در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود، اما اثرات متقابل آن‌ها بر مقدار رواناب غیر معنی‌دار هست. حداقل میزان رواناب و رسوب در تراکم kg/ha 40، در زمان نمونه‌گیری سوم به ‌ترتیب برابر با l/ha 88/421 و kg/ha 45/2، و حداکثر میزان رواناب و رسوب در زمان نمونه‌گیری اول و در تیمار kg/ha 30 به ترتیب برابر با l/ha 1550 و kg/ha 54/31 مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که میزان رواناب و هدر رفت خاک در تیمار kg/ha 30 به ‌ترتیب 1/1 و 4/1 برابر بیشتر از تیمار kg/ha 35 بوده و 5/1 و 9/1 برابر بیشتر از تیمار kg/ha 40 بود. بنابراین جهت حفاظت خاک، تراکم بذر kg/ha 40 نخود دیم برای شرایط مشابه کشت در منطقه توصیه می‌شود.